Βοτανικό Μουσείο (Herbarium)
Ίδρυση και λειτουργία (1973-)
Το Βοτανικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Πατρών ιδρύθηκε το 1973 με βάση το Π.Δ. 360(ΦΕΚ 264/3-10-1973), ύστερα από πρωτοβουλία του τότε καθηγητή της έδρας της Βοτανικής και πρώτου διευθυντή του κ. Δ. Φοίτου. Σύμφωνα με το σχετικό Π.Δ. σκοπός του Βοτανικού Μουσείου είναι «η αναζήτησις, συλλογή και συστηματική μελέτη του βοτανικού πλούτου της χώρας β) η χρησιμοποίησις τούτων διά διδακτικούς σκοπούς γ) η εξυπηρέτησις του συνδεδεμένου προς τα αντικείμενα του ανωτέρω Μουσείου επιστημονικών κλάδων και δ) η κάλυψις των αναγκών της αντίστοιχης έδρας της Φυσικομαθηματικής Σχολής».
Βάσει του Π.Δ. διευθυντής του Βοτανικού Μουσείου είναι ο εκάστοτε διευθυντής / Καθηγητής του Εργαστηρίου / Έδρας της Βοτανικής, γεγονός που αποτυπώνει και τη στενή σχέση των αντίστοιχων μονάδων (Εργαστήριο Βοτανικής, Έδρα Βοτανικής, Βοτανικό Μουσείο) οι οποίες στην ουσία, για πολλά χρόνια λειτουργούσαν ως ενιαία ακαδημαϊκή μονάδα και εκπαιδευτική και ερευνητική δραστηριότητα.
Στο πλαίσιο εφαρμογής του Ν. 1268/1982 για την Ανώτατη Εκπαίδευση, το Βοτανικό Μουσείο εντάσσεται, ως ξεχωριστή δομή στο Τμήμα Βιολογίας και την ευθύνη λειτουργίας του έχει ο Τομέας Βιολογίας Φυτών μέσω τριμελούς επιτροπής που ορίζεται από την Γ.Σ. του Τομέα και εγκρίνεται από τη Γ.Σ. του Τμήματος. Στεγάζεται στο κτήριο Βιολογίας-Μαθηματικών της Πανεπιστημιούπολης, στο Ρίο Πατρών.
Το Μουσείο περιλαμβάνει χώρο επιστημονικών συλλογών φυτικών δειγμάτων, ερευνητικό χώρο, χώρο επεξεργασίας και τακτοποίησης φυτικών δειγμάτων και βοηθητικούς χώρους. Χώροι εκθετηρίου δειγμάτων επιλεγμένων φυτικών ειδών και χώρος υποδοχής κοινού είναι υπό διαμόρφωση.
Συλλογές
Στον χώρο των επιστημονικών συλλογών του Βοτανικού Μουσείου (Herbarium) βρίσκονται κατατεθειμένα περισσότερα από 150.000 φυτικά δείγματα από τα οποία 11.500 είναι ήδη ψηφιοποιημένα.Το Βοτανικό Μουσείο του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών είναι ένα από τα μεγαλύτερα και πληρέστερα στην Ελλάδα, τόσο όσον αφορά στον αριθμό των δειγμάτων του, αλλά και όσον αφορά στην αντιπροσωπευτικότητά του σε σχέση με τη ποικιλότητα της ελληνικής χλωρίδας.
Στις συλλογές του περιλαμβάνονται φυτικά δείγματα από το σύνολο σχεδόν των φυτικών οικογενειών (185) και φυτικών γενών (παραπάνω από 1000) που απαντούν στον Ελληνικό χώρο. Τα δείγματα αυτά προέρχονται από διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας και έχουν συλλεχθεί, στο μεγαλύτερο μέρος τους, από ερευνητές που υπηρετούν ή υπηρέτησαν στο Εργαστήριο Βοτανικής στα 40 και πλέον χρόνια λειτουργίας του, αλλά και με τη συμβολή πολυάριθμων Ελλήνων και Αλλοδαπών ερευνητών με τους οποίους έχουν αναπτυχθεί εξερευνητικές και ερευνητικές συνεργασίες.
Στις συλλογές του Βοτανικού Μουσείου περιλαμβάνεται πλήθος δειγμάτων στα οποία έχουν στηριχτεί πολυάριθμες δημοσιευμένες χλωριδικές και βιοσυστηματικές έρευνες, εθνικές και διεθνείς βάσεις δεδομένων, καθώς και δεκάδες Τύποι (holotypes), δηλ. δείγματα στα οποία στηρίζεται η περιγραφή νέων για την επιστήμη και την Ελληνική χλωρίδα ειδών.
Στο Βοτανικό Μουσείο (Herbarium) υπάρχουν κατατεθειμένα φυτικά δείγματα από ηπειρωτικές και νησιωτικές περιοχές της Ελλάδας, όπως από τα όρη: Ερύμανθος, Κυλλήνη, Ακαρνανικά, Οίτη, Βαρδούσια, Παναχαϊκό, Χελμός Τυμφρηστός, Όλυμπος, Όρβηλος κ.ά., από τα νησιά του Αιγαίου: Λήμνος, Ικαρία, Σάμος, Φούρνοι, Εύβοια, Χίος, Σέριφος, Γυάρος, Λέρος, Λειψοί, Αρκοί, Αγαθονήσι, Οινούσες, περισσότερες από 100 βραχονησίδες και από την Κρήτη και τις μικρονησίδες γύρω από το νησί. Υπάρχουν εκτεταμένες συλλογές που αφορούν τη χασμοφυτική χλωρίδα της Κρήτης, την ενδημική χλωρίδα της Πελοποννήσου και της Εύβοιας κ.ά. Όσον αφορά στη βιοσυστηματική, υπάρχουν εκτεταμένες συλλογές για τα γένη Allium, Anthemis, Bellevalia, Bolanthus, Centaurea, Crepis, Fritillaria, Limonium, Paeonia, Scilla, Sternbergia, Viola κ.α.
Στις συλλογές του Herbarium υπάρχει η δυνατότητα πρόσβασης για ερευνητικούς σκοπούς, σε Έλληνες και ξένους επιστήμονες
Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του και ακολουθώντας τις διεθνείς πρακτικές, το Βοτανικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Πατρών βρίσκεται σε μόνιμη διασύνδεση με διάφορα Ευρωπαϊκά Μουσεία για δανεισμό και ανταλλαγή δειγμάτων και με τον τρόπο αυτό έχει επιτευχθεί ο περαιτέρω εμπλουτισμός και η βελτίωση της αντιπροσωπευτικότητας των συλλογών του σε σχέση με την Ελληνική Χλωρίδα.
Στόχοι λειτουργίας
- Έρευνα: χρησιμοποίηση των επιστημονικών συλλογών του Μουσείου ως κύριου ή συμπληρωματικού/συγκριτικού υλικού στη διεξαγωγή έρευνας από Έλληνες και ξένους επιστήμονες σε θέματα σχετικά με την Eλληνική χλωρίδα, αλλά και ευρύτερα με θέματα της Μεσογειακής και της Ευρωπαϊκής χλωρίδας.
- Εκπαίδευση: α) αξιοποίηση του υλικού του Μουσείου από τους φοιτητές του Τμήματος Βιολογίας για εμπέδωση και συμπλήρωση των γνώσεών τους και β) εκπαιδευτικές επισκέψεις μαθητών της βασικής και μέσης εκπαίδευσης, για γνωριμία με τον πλούτο των ειδών της ελληνικής χλωρίδας, των ενδημικών, των προστατευόμενων, των σπάνιων και κινδυνευόντων φυτικών ειδών.
- Ενημέρωση και περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση: οι επισκέπτες του Μουσείου, μαθητές, φοιτητές, εκπαιδευτικοί κ.ά. θα έχουν την ευκαιρία όχι μόνο να αποκτήσουν γνώσεις, αλλά και να προβληματιστούν ως προς τη γενικότερη στάση που πρέπει να έχουμε όλοι απέναντι στην ελληνική και την παγκόσμια φυσική κληρονομιά μας.
